İçinde Haram/Küfür Bulunan Sözleşmelerin Hükmü Nedir ?

İlk olarak bir sözleşme içinde bir münker barındırıyorsa, o sözleşme ya’ni akit fasittir, bir hükmü yoktur. Bu tarz sözleşmeler ya’ni içinde sarih Allah’ın kitabına muhalif bir madde varsa, böyle bir sözleşme fasittir, üzerine hüküm bina edilmez.

Bunun deliline gelince ;

ما بال رجال يشترطون شروطا ليست في كتاب الله ما كان من شرط ليس في كتاب الله فهو باطل وإن كان مائة شرط

Allah Rasulü (عليه الصلاة والسلام) dedi ki:

“Bazı adamlara ne oluyor ki, Allah’ın Kitabında bulunmayan şartları ileri sürüyorlar ? Allah’ın Kitabında bulunmayan ne kadar şart varsa, yüz tane de olsa batıldır“

Şafi’i, el-Musned 1079

Bu hadis meşhur Berire kıssası üzerine söylenmiştir.

Bu hadisten anlıyoruz ki, bir kimse içinde Allah’ın Kitabına muhalif olan bir sözleşmeye imza atarsa, bu akit fasittir, bir hükmü yoktur.

Bununla beraber genelde bu tarz sözleşmeler, şart üzere kuruludur. Ya’ni misal ‘Kiracımla ihtilaf vuku bulursa, yetkili mahkeme falanca mahkemedir’ şeklinde şart üzere kuruludur. Bu tarz sözleşmeler velev ki fasit olmasaydı bile, şart tahakkuk etmeden ya’ni adam mahkemeye gitmeden, hüküm bina edilmezdi.

Ya’ni bu kimseye bu sözleşmenin gereği ile hükmetmek için, şartın tahakkuk etmesi gerekirdi.

Buna geçerli olan bir şartı örnek vermek gerekirse, kadınına ‘Benden habersiz evden çıkarsan, seni boşadım’ diyen kimsenin talağı, ancak şart yerine geldiğinde ya’ni kadın evden çıktığında vuku bulur. Yoksa kadın evden çıkmazsa, talak gerçekleşmez.

İbn’ul-Munzir (رحمه الله) dedi ki:

“İlim ehli ‘Eger şöyle yaparsam, Yahudi olayım ya da hiristiyan olayım ya da mecusi olayım’ diyen kimsenin hükmünde ihtilaf etmiştir. Onlardan bir taife ‘İstiğfar diler, kefaret gerekmez’ demiştir. Bu, Malik, Şafi’i, Ebu Ubeyd ve Ebu Sevr’in kavlidir. Onlardan diğer taife yemin kefareti verir demiştir. Bu, Tavus, Hesen, Şa’bi, Neha’i, Sevri, Evza’i ve rey ehlinin kavlidir. Onlardan başka bir taife ‘Eger bununla yemini kastederse o zaman yemin kefareti verir’ demiştir. Bu, Ahmed ve İshak’ın kavlidir.

İbn’ul-Munzir bu hilafa değindikten sonra dedi ki ;

بالقول الأول أقول

“İlk (Malik ve Şafi’inin) kavlini söylerim”

İşraf, ala mezahib’ul-ulema 7.cilt syf 119

Allah en doğrusunu bilendir.

Şura’nın Babası Mes’ud