Allah’ın izniyle bu risale de bu konuda nakledilen rivayete değinecez, sonra da ülemanın bu konudaki kavillerini zikredecez.
Bu konuda nakledilen rivayete gelince ;
حدثني سلمة بن شبيب حدثنا الحسن حدثنا معقل عن أبي الزبير قال سألت جابرا عن ثمن الكلب والسنور قال زجر النبي عن ذلك
Bize Seleme bin Şebib tahdis etti, bize Hasen tahdis etti, bize Ma’kil tahdis etti, o Ebi’z-Zubeyr’den dedi ki: “Cabir’e köpek ve kedi satışından sordum. Cabir ‘Nebi bundan men etti.’ dedi”
Muslim, es-Sahih 1569
İmam Tirmizi bu rivayeti naklettikten sonra dedi ki ;
هذا حديث في إسناده اضطراب ولا يصح في ثمن السنور
“Bu hadisin isnadında ıdtırab vardır, kedi kazancı hakkında (ya’ni lafzı) sahih değildir”
Sunen, et-Tirmizi 1279
İmam Nesai bu rivayeti naklettikten sonra dedi ki ;
وحديث حجاج عن حماد بن سلمة ليس هو بصحيح
“Haccac’ın Hammad’dan (onunda Ebi’z-Zubeyr’den olmak üzere Cabir’den naklettiği bu) hadis sahih değildir”
Nesai, el-Mucteba 4295
Hakeza yine dedi ki ;
هذا منكر
“(Ebi’z-Zubeyr’den, onunda Cabir’den naklettiği) bu (rivayet) munkerdir”
Nesai, el-Mucteba 4668
الأخبار التي فيها نهي عن ثمن السنور فيها نظر في صحتها
Ebu Avane (رحمه الله) dedi ki:
“Kedi kazancının neyhi hususunda (nakledilen) haberlerin sıhhatınde nazar vardır”
Mustahrec 3.cilt syf 355
ما أعلم فيه شيئًا يثبت أو يصح الأحاديث فيه مضطربة
İmam Ahmed (رحمه الله) dedi ki:
“(Kedi kazancı) Hakkında sabit ya da sahih bir şey bilmiyorum. (Bu) hususta (nakledilen) hadisler, muttariptir”
el-Cami’ li Ulum 15.cilt syf 8
Sonradan gelenlerden bir kısmı ülemanın bu rivayeti zayıflamasını inkar etmişler velakin buna tek gerekçeleri rivayeti Muslim’in sahihinde zikremesi olmuştur. Bu zikrettiğim alimler rivayeti komple zayıflamamış, kedi satışı lafzını munker saymışlardır. Dolayısı ile bu itiraz yerinde değildir.
Allah en doğrusunu bilendir.
Ülemanın kedi satışı hakkındaki kavilleri
ورخص في ثمنه الحسن البصري وابن سيرين والحكم وحماد بن أبي سليمان ومالك والثوري والشافعي وأحمد وإسحاق وأصحاب الرأي
İbn’ul-Munzir (رحمه الله) dedi ki:
“Onun (kedi satışının) kazancına, Hasen el-Basri, İbn Sirin, Hakem, Hammad bin Ebi Suleyman, Malik(1), Sevri, Safi’i(2), Ahmed, İshak(3) ve re’y ashabı (Ebu Hanife ve ashabı) ruhsat verdiler”
el-İşraf, ala mezahib’il-ulema 4.cilt syf 121
Bazıları sahabeden bir kısmının bu satışa haram dediklerini iddia etmişlerdir. Lakin bu hususa müracaat ettiğimde bahsettikleri ashabın bu satışa haram dediklerini tesbit edemedim, onlar bu satışı kerih görmüşlerdir.
İbn’ul-Munzir kerih dediklerini aktarmıştır.
el-İşraf, ala mezahib’il-ulema 4.cilt syf 121
Hakeza İbn Ebi Şeybe’de komple bu babda caiz diyenleri nakledip, ashabdan kerih görenlerden nakiller aktarmıştır.
İbn Ebi Şeybe, el-Musannef 21504-21510
Bununla beraber bunu kerih gören ilk dönem alimlerimiz de, bu rivayet sebebiyle kerih görmemiştir. Kerih görme sebebleri faydasız hayvanların satışının bu ayetin kapsamına gireceğinden korkmuşlardır ;
يا أيها الذين امنوا لا تأكلوا أموالكم بينكم بالباطل
“Ey İman edenler ! Mallarınızı aranızda batıl ile yemeyin” (Nisa 29)
Bu da gösteriyor ki, ashab ve selef indinde bu rivayet meşhur değildi.
Hakeza sonradan gelenlerden Ebu Zekeriyya Muhyeddin en-Nevevi’de ‘Bunun sebebinin faydasız olmasına hamledilmiş olmasıdır’ demiştir.
el-Minhac, ala’s-Sahihu Muslim 10.cilt syf 233
Allah en doğrusunu bilendir.
1.el-Umm 3.cilt syf 12
2.Mudevvene syf 555
3.Mesailu Ahmed ve İshak, rivayetu el-Kevsec 2216
Şura’nın Babası Mes’ud
