Mezheblere Tabi Olmak Farz mıdır ?
Teorik olarak mezheblere tabi olmak farz değildir. Lakin pratik olarak dini anlama da mezheblere tabi olmak, ilimde derinleşmemiş kimseler için zarurettir/farzdır. Çünkü aksi düşünülemez.
Örnek vermek gerekirse; Fıkhen bir meseleyi düşünelim. Bu mesele bir hadise delalet ediyor.
Bu hadisin senedi sahih midir? Ya’ni ravileri sika mıdır? Ya da ravileri sika olsa da, illet ve şuzuz var mıdır? Senedi muttasıl mıdır? Eğer değilse bu hadisin hükmü nedir? Bunların hepsi olsa da, yani rivayet sika raviler tarafından nakledilmiş, senedi muttası, illet ve şuzuzdan selamette olsa da, bu hadisin subut yönünden delil olduğunu gösterir.
Peki delaleti ne olacak ? Hadiste geçen kelimelerin birden fazla manası var. Bir mana sahabenin kesin kabul ettiği bir mana iken öteki reddettiği bir mana olabiliyor.
Peki bu durumda bu hadisle istinbat edecek kimsenin hem luğata hem de ülemanın/sahabenin ihtilaf ve ittifakına vakıf olması gerekmez mi ?
Bu durumda ortaya şu çıkar;
İlim farz-ı ayndır.
Herkes hadiste İbn Main, Buhari, Ebu Hatım, Ebu Zur’a ve Ahmed gibi ravilere, hadislerin illetleri hususunda da, Darekutni ve İbn’ul-Medini gibi vakıf olmak zorundadır.
Luğatta herkes Ebu Ubeyd gibi olacak.
İlim ehlinin hilafı hususunda herkes İbn’ul-Munzir gibi olmalı.
Eğer gerçekten bu alimler kadar olmasa da bu ilme vakıfsan, o zaman taklide mecbur değilsin, sana bu farz değildir. Lakin değilsen, mezheplere uymak senin için farzdır. Müminlerin yoluna tabi olmak bunu gerektirir.
‘Kim kendisine hidayet beyan olduktan sonra, Rasule muhalefet eder de mu’minlerin yolundan gayrısına tabi olursa, onu döndüğüne döndürür ve cehenneme yaslarız’
Rabbim bizi mu’minlerin yolundan gayrısı olan yollardan muhafaza etsin.
Şura’nın Babası Mes’ud
