Bir meselenin İlm’ul-amm (zahir/açık) meselelerden mi yoksa İlm’ul-has (Hafi/kapalı) meselelerden mi olduğunu nasıl anlarız ?

Bir mesele aşağıda zikrettiğim şartları kendisinde toplamışsa, o mesele açık/sarih olan meselelerdendir.

1.Bu hususta Allah’ın kitabından kesinlikle delalet ettiği lafzen sarih olan bir ayet olmalıdır.

2. Allah’ın kitabında olmasa da, inkarı mümkün olmayacak şekilde nakledilmiş delaleti sarih bir hadis olmalıdır. Yani avamın da, havasında kendi aralarında Allah Rasulü’nden naklettiği ve çekişmedikleri ve İslam ehli arasında ortak bilinen bir hadis olmalıdır.

3. Bu hususta ne naklinde ne de meselenin kendisinde tenazu’a (tartışmaya) yer olmamalıdır.

4. Bu hususta te’vile ihtimal olmamalıdır.

Bir mesele böyle bir mesele ise, bu husus açık meselelerdendir, şeriaatın ulaştığı akıl sahibi ve buluğa ermiş kimse, bu hususlarda ma’zeret sahibi olmaz, yaptığı fiilin karşılığı kendisine icra edilir.

Bu meselelere örnek ; Beş vakit namazın, ramazan ayında orucun, haccın ve zekatın farz oluşu, zinanın, domuz eti, hırsızlık ve içkinin haram oluşu.

(er-Risale syf 359)

Şura’nın Babası Mes’ud