İctihatta Hata Eden Kimsenin Hükmü Nedir?

Eğer ictihad eden ictihada ehil ise, onun hatası affedilir, hatasından dolayı kınanmaz, bil’akis ona ecir de vardır övgü de ;

وداود وسليمان إذ يحكمان في الحرث إذ نفشت فيه غنم القوم وكنا لحكمهم شاهدين ففهمناها سليمن

Allah (سبحانه وتعلى) dedi ki:

“Davud ve Suleyman’ı (da zikret). Hani o ikisi bir topluluğun küçükbaş hayvanlarının girdiği ekin hususunda hükmediyorlardı. Biz onların verdiği hükme şahittik ve Suleyman’a onu (mesele de doğru hükmü) Biz fehmettirmiştik”

Enbiya 78-79

فاختص سليمان بالفهم وأثنى عليهما بالحكم والعلم

İbn Temiyye (رحمه الله) dedi ki:

“Fehm (isabet) hususunda Suleyman a.s tahsis edilse de, hüküm ve ilim hususunda ikisi de övüldü”

Ref’ul-Melam syf 38

Eğer ictihad eden ictihada ehil değilse, o doğru söylese de yanlıştır! O kimse kınanır, bundan dolayı da özürlü sayılmaz ;

Nitekim Allah Rasulü -Salat ve selam ona olsun- başı yarık olan bir adama ilimsizce ‘Teyemmüm alamazsın, çünkü su vardır’ deyip ölümüne sebeb olan sahabeler için şöyle beddua etmiştir ;

قتلوه قتلهم الله هلا سألوا إذا لم يعلموا؟ إنما شفاء العي السؤال

“Onlar onu öldürdü, Allah’ta onları öldürsün ! Bilmedikleri zaman sormazlar mı ? Cahaletin ilacı, ancak (ehline) sormaktır”

Ebu Davud, es-Sunen 336

فإن هؤلاء أخطئوا بغير اجتهاد إذ لم يكونوا من أهل العلم

İbn Teymiyye (رحمه الله) dedi ki:

“(Bunlar özürlü sayılmadı) Çünkü bunlar ictihad olmaksızın hata ettiler. Bunun sebebi de bunlar ilim ehlinden değillerdi”

Ref’ul-Melam syf 41

Şura’nın Babası Mes’ud